โรงเรียนมัธยมกับภาษา อิเลคโทรนิค และภาษาอื่นๆ
ผมอาจจะล้าสมัยที่เสนอแนวความคิดในการปกป้องไม่ให้นักเรียนมัธยมได้ใช้อินเทอร์เน็ตนอกเหนือจากการที่โรงเรียนเห็นว่าไม่เหมาะสม โรงเรียนควรจะมีเครื่องตรวจจับหรือเครื่องกลั่นกรอง อย่าให้มีภาพเสียงที่ดูแล้ว อาจจะมีผลกระทบต่อจิตใจและสุขภาพเด็กนักเรียนในอนาคต หากต้องใช้งบประมาณที่สูง แต่ทางโรงเรียนก็น่าจะมีกล้องวงจรปิดที่เพิ่มขึ้นเพื่อคอยสอดส่องการใช้เครื่องอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ของนักเรียน มีเด็กจำนวนมากที่บ้าคลั่งกับการเล่นเครื่องคอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ และอื่นๆ
การศึกษาของเด็กไทย มีการสะท้อนจากต่างประเทศ เว็บไซต์ นิตยสารอีโคโนมิสค์ว่าหลายปีมานี้ประเทศไทยใช้งบประมาณเป็นอันดับที่ 1 ของงบประมาณแผ่นดิน แต่คุณภาพกลับด้อยลง เวิลด์ อีโคโนมิค ฟอรัมให้คะแนนคุณภาพการศึกษาระดับประถมของไทยอยู่ในระดับที่ 83 ตามหลัง เวียดนาม อินโดนีเซีย
ทักษะภาษาอังกฤษไทยอยู่อันดับที่ 54 ของทั้งหมด 56 ประเทศ เป็นชาติที่รองสุดท้ายของเอเชีย การแจกแท๊ปเล็ต ไม่ช่วยแก้ปัญหาหรือเพิ่มคุณภาพทางการศึกษา เนื่องจากแท๊ปเล็ตที่แจกไปใช้งานไม่ได้อย่างสมบูรณ์ มีเพียงเพื่อให้ความสนุกสนานเพลิดเพลินเท่านั้น
ผมมีความจำเป็นต้องย้อนไปในอดีตระบบการศึกษาของไทย เราจะเรียนกันในภาษาบาลีและสันสกฤษโดยยังยึดติดอยู่อิทธิพลของอินเดียและเขมร แต่ผมจะไม่โยงไปว่ามาจากศาสนา เพื่อให้ความคิดเป็นกลางๆ ในเวลานั้นและก่อนหน้าของประเทศเพื่อนบ้าน มาเลย์และอินโดนีเซีย มีการเรียนการสอนภาษาอังกฤษและถาษาของตัวเอง เด็กของเขาจะเริ่มเรียนตั้งแต่อายุ 3 ขวบ จะเห็นได้ชัดเจนในสมัยตั้งต้นรัตนโกสินทร์ การค้าจากพวกบริษัทฝรั่งต่างชาติในเขตเจริญกรุง และที่อื่นๆ ต้องอาศัยคนกลางช่วยด้านภาษา หนทางเดียวก็คือ ชักชวนชาวมาเลย์และคนภายใต้บังคับฮอลันดามาอาศัยอยู่ในเขตใกล้เคียง นอกจากนั้นภาษาจีนก็เป็นภาษาที่คนพวกนี้มีความสามารถสื่อสารได้อีก
เราต้องยอมรับหรือไม่ว่า พื้นฐานความใกล้เคียงระหว่างภาษาบาลีสันสกฤษกับภาษาอังกฤษห่างกันมาก หากเราไปดูประเทศเพื่อนบ้านสองประเทศ มาเลย์และอินโดนีเซีย มีการผสมผสานระหว่างภาษาอังกฤษกับภาษาท้องถิ่นมาเป็นเวลาไม่น้อยกว่าสองร้อยปี ทั้งหมดที่กล่าวมาจึงน่าจะสรุปได้ว่า ประเทศไทยของเราเดินทางระบบการศึกษาที่ล่าช้า มาจากปัจจัยหลายด้าน ตั้งแต่ประวัติศาสตร์จนต่อเนื่องมาถึงปัจจุบัน ฝรั่งมิชชันนารีนำสิ่งใหม่ๆเข้ามาให้ความรู้เฉพาะลูกของเจ้านาย ขุนนาง และเชื้อพระวงศ์ โอกาสที่บุคคลทั่วไปจะได้รับการศึกษามีน้อยมาก หากย้อนไปเมื่อร้อยปีที่แล้ว หรือผู้ที่มีอายุ 85 ปีในปัจจุบัน จะมีเพียงแค่สี่ปีที่ใช้ชีวิตการเรียนคือ ป.4 ผู้ที่มีอายุ 65 ปีในปัจจุบันมีโอกาสได้ใช้ชีวิตในการศึกษาแค่เพียง ปม. เนื้อหาในการเรียนแถบจะไม่มีภาษาอื่น นอกจากเน้นเรื่องภาษาไทยเป็นส่วนใหญ่
เมื่อร้อยปีที่ผ่านมา มีเทคโนโลยี่เข้ามาเมืองไทยแล้ว บุคคลที่มีโอกาสได้ใช้ภาษาทางอิเลคโทรนิค และภาษาอื่นๆ มักจะมาจากการทำงานร่วมกับพวกฝรั่งต่างชาติ บุคคลเหล่านี้ฝากฝังบุตร ธิดา ไปเรียนต่างประเทศพร้อมกับเจ้านายฝรั่งที่ต้องย้ายกลับไปบ้านเกิดของพวกเขา ยกตัวอย่างอุปรณ์เครื่องใช้วิทยุ นาฬิกา จะมีขายอยูที่เมืองสิงคโปร์ การศึกษาเล่าเรียนในภาษาอิเลคโทรนิคมานิยมเปิดสอนโรงเรียน น่าจะราวปี 2515 หลังจากนั้นไม่นานภาษาอิเลคโทรนิคในเมืองไทยกลับล้าสมัย เพราะเทคโนโลยี่เกิดการย่อส่วนให้มีขนาดให้เล็กลง
เข้ามาถึงประเด็นของภาษาเครื่องคอมพิวเตอร์กับภาษาอังกฤษที่เกี่ยวข้องกัน ผมจำได้ว่า เครื่องคอมพิวเตอร์เริ่มเข้ามามีการเรียนการสอนกันในปี 2521ลักษณะของโรงเรียนสอนเฉพาะทางเครื่องคอมพิวเตอร์เท่านั้น มีการเจาะกระดาษเป็นรู พิมพ์ด้วยกระดาษยาวต่อเนื่อง ตัวผมได้เริ่มใช้และได้เห็นความเปลี่ยนแปลงของคอมพิวเตอร์ในปีต่อมา ปี 2525 เครื่องไอบีเอมขนาดเล็กมีจอภาพขาวดำ แต่ต้องใช้ภาษาอังกฤษ คุณภาพของจอที่แสดงผลยังมีผลกระทบต่อสายตาของผู้ใช้งาน ห้องควบคุมระบบเป็นห้องที่มีอุณภูมิในระดับความเย็น ผู้ดูแลต้องใช้ภาษาอังกฤษ แต่ที่แปลกนั้น ชิ้นส่วนสิ้นเปลืองกับผลิตในไต้หวัน มาเลเซีย เยอรมัน ปัจจุบันนี้ชิ้นส่วนประกอบถูกผลิตในจีน
การใช้ภาษาไทยเรายังไม่สามารถเข้ากับเครื่องคอมพิวเตอร์ได้ ต้องมาเข้าเครื่องพิมพ์ภาษาไทยแยกต่างหาก การพัฒนาให้เครื่องคอมพิวเตอร์แปลงมาใช้ได้กับภาษาไทย ต้องใช้เวลานานเกือบสามสิบปี
มองในแง่ต่างมุมหรือมองภาพในอดีตที่เรามุ่งเรียนตามแบบเก่าที่กล่าวมาข้างต้นระบบการศึกษาของไทยน่าจะมุ่งเน้นด้านจิตใจมากกว่าเทคโนโลยี่ที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวัน ทำให้ผลที่ได้จากการวิเคราะห์ออกมาในแง่มุมที่เราล้าหลังในการใช้ภาษาอื่นๆ มันมีผลออกมาไม่ประสบความสำเร็จจริงอย่างที่คนอื่นมองเรา เพราะบ้านเมืองของสังคมไทยก็ไม่ได้รับผลที่ได้กลับคืนมา สังคมมีการคอรัปชั่น ฆ่ากันตาย การเมืองมีความขัดแย้งสูง การลงทุนเพื่อการศึกษาที่คนอื่นสะท้อนกลับมายังประเทศไทย จึงอยู่ในระดับที่ต่ำ
ในปี 2535 ผมเข้าไปทำงานในอัตราจ้างผู้ชำนาญการพิเศษของวิทยาลัยแห่งหนึ่ง ทำหน้าที่ดูแลหาผลประโยชน์นำเงินเพื่อเข้างบพิเศษ เผื่อเก็บไว้ในภาวะฉุกเฉินในช่วงเวลาที่งบประมาณของรัฐยังไม่สามารถเบิกได้ ทุกคณะสามารถยืมเงินส่วนนี้ไปใช้ได้ ผมได้เสนอให้มีการจัดซื้อเครื่องคอมพิวเตอร์เพื่อเก็บข้อมูล กลับกลายเป็นเรื่องไร้สาระ หลังจากนั้นเกือบสองปีต่อมาก็ยังเป็นเรื่องที่เงียบสงบ จึงได้ลาออกไปอยู่ที่โรงเรียนนานาชาติในปี 2537 โชคดีที่โรงเรียนแห่งนี้ยังมีความทันสมัยกว่าของรัฐบาล มีเจ้าหน้าที่ดูแลเครื่องคอมพิวเตอร์ซึ่งเป็นรุ่นน้องที่จบจากสถาบันเดียวกันแต่ห่างปีกับผมร่วมสิบปี ทำให้ผมเริ่มสงสัยว่า ความทันสมัยในช่วงนั้น กำลังเดินทางมาจากภาคใต้ของประเทศ ในปีถัดมาผมได้ย้ายไปทำงานในมหาวิทยาลัยที่มีชื่อแห่งหนึ่ง ปรากฎว่า ยังเพิ่งจะเริ่มต้นพัฒนาเทคโนโลยี่ด้านคอมพิวเตอร์ มีหลายครั้งที่เด็กนักเรียนและอาจารย์ทำงานวิจัย ต้องลงมาติดต่อผม ทำไมสายติดต่อทางอิเลคโทรนิคล่มและสายหลุดอยู่ประจำ
สิบห้าปีที่ผ่านมานี้ วงการศึกษาเริ่มจะใช้เครื่องคอมพวเตอร์ในการติดต่อ นักวิจัยทางการศึกษาใช้เทเลแฟ๊กในการส่งรับข้อมูล ทำให้เราสูญเสียกระดาษจำนวนมาก หากมีข้อติดขัดก็เกิดอารมณ์ทางจิตใจ ช่วงที่มีการติดต่อทางโทรศัพท์ติดขัดก็เกิดอารมณ์ทางจิตใจ ใบเสร็จค่าโทรศัพท์ที่ต้องจ่ายจำนวนมากมาถึง ความรู้สึกทางจิตก็ว้าวุ่น ทำให้ผมเริ่มคิดว่า เทคโนโลยี่กับจิตใจของมนุษย์กำลังปะทะกันอย่างหลีกเหลี่ยงไม่ได้ เหตุการณ์ผ่านมาอีกสิปห้าปีจนถึงปัจจุบัน มันเป็นจริงอย่างที่เราคิดไว้ ผู้ใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ไม่ยอมหยุดพัก หนึ่งสือพิมพ์ลงข่าว ใช้เครื่องคอมพิวเตอร์จนอาการช๊อกหมดสติ นอกจากนี้เหตุการณ์ทางการเมืองภายนอกประเทศในภูมิภาคตะวันออกไกล มีการเปลี่ยนแปลง อันเป็นผลมาจากการสื่อสารผ่านเข้าเครื่องคอมพิวเตอร์ และอุปกรณ์สื่อสารอื่นๆ
คุณครูยุคใหม่กับการสอนภาษาอังกฤษและภาษาอื่นๆ น่าจะง่ายขึ้นหากใช้ภาษาอิเลคโทรนิคช่วยในการสอน มันสามารถแปลภาษา หาคำศัพท์ได้เพียงไม่กีวินาที แต่อย่างไรเสียก็ยังต้องพึ่งนักแปลภาษาอยู่บ้าง มันมีคำศัพท์เฉพาะของแต่ละสาขาที่แตกต่างกัน นักท่องอินเทอร์เน็ตอย่างเด็กมัธยมบางคน มีความสามารถดีกว่าผู้สอนยุคเก่าที่ไม่ยอมรับการเปลี่ยนแปลงของยุคไฮเทค มีโอกาสสูงที่เด็กเหล่านี้จะผิดพลาดเข้าไปอยู่ในวงเวียนความคิดที่ไม่เหมาะสมจากสิ่งที่เขาได้เห็น
ยิ่งระบบการศึกษาของเราในปัจจุบันกำลังสนับสนุนการใช้เทคโนโลยี่มากขึ้น แต่มีประสบการณ์น้อยมากที่จะเข้าใจวิวัฒนาการ การพัฒนาของภาษาอิเลคโทรนิคและภาษาอื่น สิ่งที่นักเรียนของเราในอนาคตกำลังเผชิญอยู่ก็คือจิตใจ ความเอื้ออาทร ความเป็นมิตร และการเป็นรูปสังคมไทยจะสูญหายไป วิชาสังคมศึกษา ภาษาไทย น่าจะได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง ถึงเวลาแล้วที่เราต้องหาทางป้องกันหรือวางแผน จัดระบบ ให้เด็นนักเรียนมัธยมซึ่งเป็นกำลังของชาติในวันข้างหน้า มีความยั้งคิดในเรื่องของจิตใจมากกว่า อย่ายึดติดกับเทคโนโลยี่มากนัก ประโยชน์ของมันก็มี โทษที่จะได้รับก็มี
ผมคงจะไม่อาจก้าวล่วงหรือคิดจะแนะนำต่อผู้นำทางการศึกษา เพราะผมไม่มีดีกรีทางปริญญาโท และด๊อกเตอร์ เพราะสังคมไทยในวงการศึกษายอมรับเรื่องมีดีกรีต่อท้าย ผมมีเพียงประสบการณ์จริงจากการทำงานทางธุรกิจที่มีเทคโนโลยี่สนับสนุนมายาวนาน ในบางครั้งมีโอกาสได้สอนนักเรียนระดับอาชีพบ้าง บวกรวมกับจบการศึกษาด้านครูเป็นพื้นฐาน ในยุคสมัยของผมนั้น การเรียนต่อปริญญาโทถูกจำกัดจำนวนที่รับเข้าเรียน มีมหาวิทยาลัยไม่มากนัก ไม่เหมือนสมัยนี้มีเปิดสอนกันเกือบทั่วประเทศ ผมอยากจะเห็นนักเรียนไทยทีมือถืออุปกรณ์ภาษาอิเลคโทรนิค และภาษาอื่นๆ แต่มีจิตใจยังคงเป็นคนในสังคมไทยเหมือนเดิม ในอนาคตข้างหน้ากำลังเกิดวิชาใหม่ว่าด้วยประเพณี สังคม ภาษาออนไลน์
